Ένας από τους πιο γραφικούς και ιστορικούς οικισμούς της Αρκαδίας είναι η Καρύταινα, η οποία αποτελεί ιδανικό προορισμό για χειμερινές διακοπές.
Η Καρύταινα βρίσκεται στο χώρο της αρχαίας Βρένθης, σε υψόμετρο 580 μέτρων και απέχει 54 χλμ από την Τρίπολη, ενώ είναι χτισμένη σε κορυφή λόφου γύρω από το ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο, που δεσπόζει σ’ ένα απόκρημνο βράχο νότια του χωριού.
Όταν ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης επισκέφθηκε την Καρύταινα, την χαρακτήρισε το «Τολέδο της Ελλάδας».
Ο οικισμός περιβάλλεται από πεύκα και έλατα, ενώ τις εντυπώσεις κλέβουν επίσης τα πέτρινα αρχοντικά, τα πλακόστρωτα σοκάκια, καθώς και οι παλιές βυζαντινές εκκλησίες.
Παράλληλα, έχει αναγνωριστεί ως παραδοσιακός οικισμός, καθώς διατηρεί το χρώμα της μεσαιωνικής καστροπολιτείας, ενώ το όνομα της είναι Φράγκικο και πιθανότατα προέρχεται απο το γυναικείο όνομα «Caretene», το οποίο ήταν διαδεδομένο στην Βουργουνδία την περίοδο του Μεσαίωνα.
Η Καρύταινα αναφέρεται για πρώτη φορά τον 13ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας στην Ελλάδα. Την περίοδο αυτή υπήρξε πρωτεύουσα μίας από τις βαρωνίες των Φράγκων. Στη γαλλική παραλλαγή του Χρονικού του Μορέως αναφέρεται ως Caraintaine. Τα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατίας, τη βαρωνία της, την κατείχε η οικογένεια των Ντε Μπρυγιέρ (ή Ντε Μπριέλ).
Στην οικογένεια αυτή αποδίδεται και η κατασκευή του κάστρου της Καρύταινας που χτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν τα ερείπια της αρχαίας Βρένθης που ήταν χτισμένη στην ίδια τοποθεσία. Το εντυπωσιακό και ισχυρό κάστρο της Καρύταινας προσέδωσε στην πόλη στρατηγική σημασία και την ασφάλισε αποτελεσματικά.
Το περίφημο κάστρο έχει μήκος που ξεπερνά τα 110 μέτρα και πλάτος που ξεπερνά τα 40. Τα τείχη του φτάνουν σε ύψος μέχρι τα 7 μέτρα και σε πλάτος μέχρι τα 2.
Η θέα από το κάστρο προς την πεδιάδα της Μεγαλόπολης κόβει την ανάσα.
Αργότερα, η Καρύταινα πέρασε στην εξουσία του Δεσποτάτου του Μορέως, καθώς το 1320 εξαγοράστηκε από τον Ανδρόνικο Β’ Παλαιολόγο.
Από το 1461 κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς. Στην Τουρκοκρατία παρέμεινε σημαντικό εμπορικό κέντρο, που απελευθέρωσαν το 1821 οι Έλληνες. Την 25 Μαρτίου 1821 επαναστάτες από το Ζυγοβίστι υπό τον Θεοδόσιο Καρδαρά και από τη Στεμνίτσα και τη Δημητσάνα υπό τον Κωνσταντίνο Αλεξανδρόπουλο κατέβηκαν για να συλλάβουν τους εκεί Τούρκους, αλλά αυτοί πρόλαβαν και κλείστηκαν στο παλαιό οχυρό της πόλης όπου πολιορκήθηκαν.
Το 1826, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης χρησιμοποίησε το κάστρο ως ορμητήριο κατά του Ιμπραήμ και ως καταφύγιο των γυναικών και των παιδιών.
Βυζαντινές εκκλησίες και παραδοσιακά γεφύρια
Εκτός από το κάστρο, η Καρύταινα διαθέτει κι άλλα σπουδαία αξιοθέατα. Εντός του οικισμού βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Νικολάου που ανεγέρθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της μεταβυζαντινής εποχής στην ευρύτερη περιοχή, ενδεικτικό της ακμής που γνώρισε η Καρύταινα κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Ο ναός στο εσωτερικό του είναι γεμάτος με τοιχογραφίες που αποδίδονται στο εργαστήριο των Πεδιωτών ζωγράφων, Μιχαήλ και Πέτρου.
Επίσης, σημαντικοί είναι ο Ναός Ζωοδόχου Πηγής του 14ου-15ου αιώνα και ο Ναός του Αγίου Γεωργίου.
Κοντά στην Καρύταινα ρέει ο ποταμός Αλφειός, ο οποίος σχηματίζει στα δυτικά της Καρύταινας μεγάλο φαράγγι, συμβάλλοντας στη φυσική οχύρωση της περιοχής. Πάνω στον Αλφειό, κοντά στην Καρύταινα, διασώζονται δύο παραδοσιακά γεφύρια, το γεφύρι του Κούκου και το γεφύρι της Καρύταινας.
Το πρώτο είναι μονότοξο, χτισμένο το 1880 και διασώζεται σήμερα σε καλή κατάσταση. Το δεύτερο ήταν πεντάτοξο, όμως σε μία μάχη την περίοδο του εμφυλίου καταστράφηκε η κύρια καμάρα του και παραμένει έως σήμερα κατεστραμμένο.
Δίπλα του διέρχεται ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος που συνδέει την Καρύταινα με τη Μεγαλόπολη. Στην περιοχή αυτή λειτουργούσαν στο παρελθόν πολλοί νερόμυλοι, ερείπια των οποίων σώζονται ακόμα.
Παλαιότερα, απεικονιζόταν στη μία πλευρά του χαρτονομίσματος των 5.000 δραχμών.
Η Καρύταινα απέχει μόνο 2,5 ώρες από την Αθήνα, ενώ διαθέτει και αρκετές γραφικές ταβέρνες, όπου μπορείτε να απολαύσετε αρνί γιουβέτσι, κοκορέτσι, τηγανιτούς μεζέδες και λαγωτό Αρκαδίας (κοκκινιστό λαγό ή μοσχαράκι με σκορδαλιά).