Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ στην Συρία έχει δημιουργήσει νέες γεωπολιτικές και οικονομικές συνθήκες στην περιοχή, με σαφείς διπλωματικές προεκτάσεις τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να αναγνωρίσει και να πράξει αναλόγως ώστε να ενισχύσει την επιρροή της στην Δαμασκό.
Αυτό υπογραμμίζει σήμερα (23.12.2024) ο Ζυλιέν Μπάρνς-Ντέισι, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων σε ανάλυση που δημοσιεύει το «Politico», με τον ίδιο να υποστηρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια μοναδική ευκαιρία για να προωθήσει τα στρατηγικά της συμφέροντα στη Συρία.
Συγκεκριμένα, η Ευρώπη δεν έχει εκμεταλλευτεί την γεωπολιτική συγκυρία στην Συρία μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται, όπως για παράδειγμα ο οικειοθελής επαναπατρισμός χιλιάδων Σύρων προσφύγων, όμως για ακόμα μια φορά οι Βρυξέλλες είναι διστακτικές και δεν λειτουργούν συντονισμένα προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
REUTERS/Ammar Awad
Ιστορική ευκαιρία για την ΕΕ
Ενώ ορισμένοι διπλωμάτες ταξιδεύουν στην Δαμασκό και μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις θέτουν ξανά σε λειτουργία τις διπλωματικές αντιπροσωπείες τους στην Δαμασκό, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας δηλώνει ότι η υποστήριξη της ΕΕ στην Συρία θα εξαρτηθεί από την πρόοδο της νέας κυβέρνησης σε ορισμένα ζητήματα κοινωνικής πολιτικής.
Αυτό που πρέπει να αναγνωρίσει η Ευρώπη είναι ότι το μέλλον της Συρίας έχει βασικό στρατηγικό ενδιαφέρον και η ΕΕ έχει μια τεράστια ευκαιρία να υποστηρίξει την θετική αλλαγή στην χώρα. Πρέπει να κάνει μια τολμηρή πρόταση στην Δαμασκό γρήγορα και να προετοιμάσει ένα σημαντικό πακέτο βοήθειας για να δώσει κίνητρα στον ντε φάκτο ηγέτη της χώρας, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, να εφαρμόσει μετριοπαθείς πολιτικές με σημεία αναφοράς την συμπεριληπτικότητα και την σταθεροποίηση του κοινωνικού συνόλου.
REUTERS/Ammar Awad
Επίσης, η πρόταση της ΕΕ θα πρέπει να συνοδεύεται και από μια γρήγορη ελάφρυνση των κυρώσεων σε συνδυασμό με οικονομική βοήθεια, εάν διασφαλιστεί η ουσιαστική μετάβαση της πολιτικής εξουσίας στην χώρα. Με λίγα λόγια, η Ευρώπη πρέπει να αντιληφθεί την κατάσταση που επικρατεί και να προσεγγίσει την Συρία με ρεαλισμό και ξεκάθαρους πολιτικούς στόχους, που μακροπρόθεσμα θα ωφελήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Ευρωπαίοι πρέπει να συσπειρωθούν και να δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς με τη νέα κυβέρνηση στην Δαμασκό, ώστε να παρουσιαστούν ως βιώσιμος εναλλακτικός εταίρος αντί της Ρωσίας. Με αυτόν τον τρόπο, αν η ΕΕ υποστηρίξει την επιτυχημένη δημοκρατική μετάβαση στη Συρία, θα πετύχει αφενός την επιστροφή Σύρων προσφύγων στη χώρα τους και αφετέρου θα μειώσει περαιτέρω την ρωσική και ιρανική επιρροή στην περιοχή.
Οι προκλήσεις ασφαλείας και οι επιλογές της ΕΕ
Προφανώς, η Συρία αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις ασφαλείας, όπως νέες εμφύλιες διαμάχες μεταξύ φατριών που θα μπορούσαν δυνητικά να επιτρέψουν την επανεμφάνιση του ISIS ή μια νέα τουρκική επίθεση κατά των Κούρδων στην βόρεια Συρία. Για τους λόγους αυτούς, η ΕΕ πρέπει να δράσει γρήγορα, αποτελεσματικά και με σχεδιασμό για να αποτρέψει τα παραπάνω σενάρια. Πώς θα γίνει αυτό;
Ένας τρόπος είναι η υποστήριξη της δημοκρατικής μετάβασης στη Συρία, με διαρκείς συνομιλίες ανάμεσα σε ΕΕ και Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) με στόχο την προστασία των μειονοτήτων και των κρατικών θεσμών. Ένας άλλος τρόπος είναι η Ευρώπη να εκμεταλλευθεί την τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει η συριακή κοινωνία των πολιτών που κατοικεί στο εξωτερικό λόγω του εμφυλίου εδώ και 14 χρόνια.
Συνοπτικά, η Ευρώπη πρέπει να πάρει μεγάλες πολιτικές αποφάσεις το συντομότερο δυνατό, δηλαδή για όσο χρονικό διάστημα παραμένει «ανοιχτό» αυτό το παράθυρο ευκαιρίας και πρέπει ακόμα να ξεκαθαρίσει στη νέα ηγεσία της χώρας, ότι η ευρωπαϊκή υποστήριξη θα είναι ουσιαστική μεν, αλλά αν δεν υλοποιηθούν οι απαραίτητες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, τότε θα υπάρξουν κυρώσεις.