Ο Δημήτρης Σπύρου, η ψυχή του φεστιβάλ Ολυμπίας που σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη, ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε το φεστιβάλ πριν από 26 χρόνια, σε μια εποχή που όροι όπως «κινηματογράφος για παιδιά» και «κινηματογραφική εκπαίδευση» ήταν άγνωστοι στην Ελλάδα, δήλωσε πως αποχωρεί και δίνει το τιμόνι της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του φεστιβάλ στον Παντελή Παντελόγλου, έμπειρο στέλεχος του φεστιβάλ και στενό συνεργάτη του τα τελευταία δέκα χρόνια.
Ο Παντελής Παντελόγλου είναι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ
Ταυτόχρονα, την αποχώρησή του από καλλιτεχνικός διευθυντής της Camera Zizanio ανακοίνωσε και ο Νίκος Θεοδοσίου, συνοδοιπόρος του Δημήτρη Σπύρου εδώ και μια 25ετία, ο οποίος παρέδωσε τα σκήπτρα στον Μανώλη Μελισσουργό, από τα νεαρότερα και πιο δραστήρια στελέχη του φεστιβάλ Ολυμπίας.
Ο Μανώλης Μελισσουργός
Η τελετή λήξης ξεκίνησε με τα βραβεία:
*Το βραβείο καλύτερης ταινίας μεγάλου μήκους, αλλά και το βραβείο σκηνοθεσίας απέσπασε η ταινία Ξύπνησα με ένα όνειρο του Pablo Solarz (Αργεντινή-Ουρουγουάη) με ήρωα έναν έφηβο παθιασμένο με το θέατρο, που κάνει μαθήματα υποκριτικής κρυφά από τη μητέρα του και το σκάει στην πρωτεύουσα για να περάσει από μία οντισιόν. Εκεί θα μάθει ποιος πραγματικά ήταν ο νεκρός πατέρας του και θα επιβεβαιώσει ποιος πραγματικά θέλει να είναι ο ίδιος.
*Το βραβείο σεναρίου κέρδισε η ταινία Μακάρι να ‘πεφτα σε χειμερία νάρκη της Zoljargal Purevdash (Μογγολία) με ήρωα ένα πάμφτωχο παιδί, ιδιοφυΐα στη φυσική, που ζει σε καταυλισμό και αναγκάζεται να βάλει στην άκρη το απίστευτο ταλέντο του για να φροντίσει τα αδέρφια του.
*Το βραβείο ερμηνείας παιδιού σε ταινία μεγάλου μήκους πήγε στην Hala Zein για την ταινία Nezouh, O ξεριζωμός (Ηνωμένο Βασίλειο-Συρία-Γαλλία-Κατάρ) στην οποία ερμηνεύει μια 14χρονη κοπελίτσα που βιώνει τον πόλεμο στη Δαμασκό, όταν μια βόμβα ανοίγει μια τεράστια τρύπα στο σπίτι της εκθέτοντάς την οικογένεια στον έξω κόσμο.
*Το βραβείο καλύτερης ταινίας ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους απέσπασαν οι Νεοσσοί της Lidia Duda (Πολωνία) για τη βαθιά συγκινητική απεικόνιση της ζωής των παιδιών με προβλήματα όρασης.
*Η Ευρωπαϊκή Ένωση Παιδικού Κινηματογράφου έδωσε το δικό της βραβείο στα Πιτσιρίκια του Hugo Thomas (Γαλλία) με ήρωες δύο εφήβους που επικαλούνται ένα δήθεαν σοβαρό πρόβλημα υγείας για να μεζέψουν λεφτά για νέο playstation, αλλά το ψέμα τους βγαίνει εκτός ελέγχου.
Η βραδιά άνοιξε με την καθολικά προσβάσιμη προβολή της ταινίας videodance Gongon που παράχθηκε ως δημιουργικό επιστέγασμα του συμπεριληπτικού εργαστηρίου κίνησης και μουσικής «Κινούμενο σώμα που ηχεί και συνδέει» το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα με τη συμμετοχή εφήβων με και χωρίς οπτικές και ακουστικές αναπηρίες.
Παίρνοντας τον λόγο, ο Δήμαρχος Πύργου Τάκης Αντωνακόπουλος είπε πως ψυχή του φεστιβάλ είναι τα ίδια τα παιδιά ενώ αναφέρθηκε στα 10.000 παιδιά-θύματα στον πόλεμο στη Γάζα, «παιδιά που καθημερινά ανασύρονται από τα χαλάσματα. Δεν μας τιμά καθόλου αυτή η κατάσταση», υπογράμμισε. «Στο δίλημμα “πολιτισμός ή βαρβαρότητα” η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι “πολιτισμός με ειρήνη”».
Ο Βουλευτής Ηλείας Ανδρέας Νικολακόπουλος, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, απηύθυνε το δικό του χαιρετισμό, και δήλωσε αισιόδοξος πως η μετεγκατάσταση του φεστιβάλ στον υπερσύγχρονο νέο του χώρο, στο Σταφιδεργοστάσο του ΑΣΟ, θα γίνει σύντομα.
Τις εντυπώσεις έκλεψαν τα αποσπάσματα από τα βιντάκια Daily News των Ζιζάνιων του φεστιβάλ, για το διεισδυτικό χιούμορ τους, τα επίκαιρα σχόλιά τους αλλά και το αφιέρωμα τους για τα 15 χρόνια από την δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. «Κάντε ησυχία όταν τα παιδιά κοιμούνται, όχι όταν τα σκοτώνουν», ήταν ένα από τα σλόγκαν που πλημμύρισαν τις εγκαταστάσεις του φεστιβάλ.
Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, προέδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΕΚΟΜΕ, ο οποίος δήλωσε τη στήριξή του στο φεστιβάλ όπου, όπως είπε, «δημιουργούνται οι υποδομές του ελληνικού κινηματογράφου».
Στη σκηνή, για την απονομή των βραβείων του 6ου Creative Ideas Pitching Lab, ανέβηκε επίσης ο εκπρόσωπος της ΕΡΤ Μένος Δελιοτζάκης, ενώ εκ μέρους του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου το βραβείο έδωσε το μέλος της επιτροπής Γρηγόρης Βαρδαρινός.
«Φτάσε όπου δεν μπορείς» ήταν τα λόγια που ενέπνευσαν το φετινό εργαστήριο Mythos Project και το κοινό είχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει μία από τις ταινίες που δημιουγήθηκαν αυτές τις μέρες από τους διαγωνιζόμενους στην Camera Zizanio. O σπουδαίος διευθυντης φωτογραφίας Νίκος Καβουκίδης, απονέμοντας, όπως κάθε χρόνο, το δικό του βραβείο στα παιδιά, ευχήθηκε «να μην περιμένουμε πολλά χρόνια ακόμα για τη μετεγκατάσταση του φεστιβάλ, ενώ προέτρεψε το ΕΚΟΜΕ να διαθέσει κάποια εκατομμύρια ευρώ ώστε το Φεστιβάλ Ολυμπίας να γίνει η Ακαδημία Τεχνών που τόσο έχουμε ανάγκη. Για τα παιδιά μας τα πάντα!», είπε κλείνοντας, καταχειροκροτούμενος,
Νέα εποχή για το φεστιβάλ
Ο Χρήστος Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος της ΚΟΙΝΣΕΠ Φεστιβάλ Ολυμπίας, ο άνθρωπος που μαζί με τον Δημήτρη Σπύρου και τον Νίκο Θεοδοσίου ίδρυσαν το Φεστιβάλ, κάλεσε τους στενούς συνεργάτες του στη σκηνή, όπου, μέσα σε κλίμα κλιμακούμενης συγκίνησης, το κοινό πληροφορήθηκε τις αλλαγές στην ηγεσία του φεστιβάλ.
Ο Δημήτρης Σπύρου, έκανε μια αναδρομή στην πορεία του, μια πορεία ζωής που υπήρξε ταυτόσημη με αυτήν του φεστιβάλ, ενός, όπως είπε «συλλογικού δημιουργήματος. Το φεστιβάλ δεν είναι δημιούργημα κανενός συγκεκριμένου προσώπου, αλλά όλοι μας έχουμε μια σχέση πάθους μαζι του. Για πρώτη φορά εξομολογούμαι δημόσια το πάθος μου για αυτόν τον θεσμό» είπε, και μοιράστηκε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του, όταν η ταινία του Ο Ψύλλος, που διέγραψε μια μεγάλη διεθνή πορεία, τον μύησε στον παιδικό κινηματογράφο και του γέννησε την ιδέα για τη δημιουργία του πρώτου παιδικού και νεανικού φεστιβάλ κινηματογράφου στην χώρα μας. «Ήταν μια τρελλή ιδέα, που συμμερίστηκε αμέσως ο Νίκος και ο Χρήστος. Στην αρχή θέλησα να δω πώς μπορεί να συνδεθεί ο κινηματογράφος με τα σχολεία και να μιλήσω με τους εκπαιδευτικούς. Πάντα πίστευα οτι οι αλλαγές πρέπει να ξεκινούν από κάτω, κι όχι από πάνω. Κατάλαβα πως τα παιδιά μαγεύονταν από τον κινηματογράφο, οι εκπαιδευτικοί ενθουσιάζονταν. Ένιωσα πως υπήρχε η κοινωνική αναγκαιότητα να γίνει στην Ελλάδα αυτό. Αλλά με ενδιέφερε το φεστιβάλ να γίνει στην επαρχία, και όχι στην Αθήνα. Το φεστιβάλ Ολυμπίας δημιουργήθηκε μέσα από την ανάγκη και την τρέλλα. Με πείσμα, σχέδιο και όραμα».
Η επιτυχία του φεστιβάλ ήταν μεγάλη από την αρχή
«Στην πορεία, όπως την εποχή της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίσαμε δυσκολίες, όμως τις αντιμετωπίσαμε μαζι, σαν μια γροθιά. Και σημερα ο Πύργος είναι πια τοπόσημο του παιδικού κινηματογράφου. Εδώ γεννήθηκε ο κινηματογραφος για παιδια και νέους στην Ελλάδα. Εδώ ξεκίνησε η κινηματογραφική παιδεία. Ομως σήμερα το Φεστιβάλ περνά στην δεύτερη 25ετία του. Και λένε πως κάθε γενιά διαρκεί γύρω στα 25 χρόνια. Σήμερα λοιπόν, το Φεστιβάλ περνά σε μία νέα γενιά. Και σας διαβεβαιώ πως βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή του, στελεχωμένο από άτομα με υψηλή εξειδίκευση. Έχουμε την στήριξη της ελληνικής πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του ΥΠΠΟ και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας με τους οποίους έχουμε υπογράψει προγραμματική σύμβαση. Έχουμε ισχυρούς δεσμούς με την τοπική κοινωνία, με την εκπαιδευτική κοινότητα και φυσικά με τα ίδια τα παιδιά και τους νέους. Και βέβαια, το μεγάλο μας όραμα, η δημιουργία ενός Κέντρου Ευρωπαϊκής Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας στον ΑΣΟ, έχει δρομολογηθει – στις αρχές του νέου έτους το έργο δημοπρατείται».
«Είμαι ευτυχής λοιπόν, που σε αυτήν την κορυφαία στιγμή του Φεστιβαλ, μπορώ να δώσω το τιμόνι στην επόμενη γενιά. Αν δεν το κάνω αυτό, θα είμαι ασυνεπής με τις αρχές μας: Όλα για τους νέους! Θα ήταν υποκρισία να κρατήσω για μένα τον τίτλο του επίτιμου καλλιτεχνικού διευθυντη και να κινώ τα νήματα. Εμπιστεύομαι τη νέα γενιά για τη νέα 25ετία του Φεστιβάλ. Μπορούν καλύτερα από μένα, αυτή τη στιγμή, να αναπτύξουν το φεστιβάλ. Απο 1/1/24 θα είναι αυτοί υπεύθυνοι. Όμως υπόσχομαι ότι δεν θα φύγω από το Φεστιβάλ. Γιατί είμαι «άρρωστος» με το Φεστιβάλ. Και θα το υπηρετώ πάντα με όλη μου την ψυχή», είπε.
Η αποχώρηση του Δημήτρη Σπύρου από την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ και από την αίθουσα ήταν τελετουργική όσο και συγκινητική: όλοι οι παριστάμενοι σηκώθηκαν όρθιοι και τον χειροκρότησαν. Δεν το βλέπεις αυτό κάθε μέρα…
Παίρνοντας το λόγο, ο Νίκος Θεοδοσίου, είπε:
«Η Camera Zizanio ξεκίνησε ως μια δράση του Φεστιβάλ Ολυμπίας για να προωθήσει τη νεανική δημιουργία, τρία χρόνια μετά την ίδρυση του Φεστιβάλ. Με μεγάλη επιτυχία. Χρόνο με το χρόνο έκανε άλματα, σε έναν κόσμο ταχύτατα μεταβαλλόμενο. Η Camera Zizanio δεν είναι ένα απλό φεστιβάλ. Είναι μια παιδαγωγική, πολιτιστική, αλλά και μια πολιτική δράση. Διοτι είναι ανοιχτή σε όλους, χωρίς διακρίσεις, ενάντια στη βία. Και αναπτύσσεται μαζί με το Φεστιβάλ. Έχει ανοιξει πλέον τα φτερά της με αποστολές στο εξωτερικό, με εργαστήρια και συνέργειες. Σήμερα πια χρειάζεται μια ανασύνταξη των δυνάμεων –χωρίς καμία αποστράτευση. Χρειάζεται να ακονίσουμε την αιχμή του δόρατος και αυτό θα γίνει απο ένα άτομο με ξεχωριστές ικανότητες, γνώσεις και πείρα: τον Μανώλη Μελισσουργό που είναι μαζί μας χρόνια».
Ανεβαίνοντας στη σκηνή, ο Μανώλης Μελισσουργός ευχαρίστησε το Νίκο Θεοδοσίου, τον Δημήτρη Σπύρου και τον Χρήστο Κωνσταντόπουλο «για την εμπιστοσύνη και την τεράστια τιμή. Η ευθύνη είναι μεγάλη, αλλά για να κλείσουμε και με Καζαντζάκη, όπως άνοιξε η φετινή Camera Zizanio, ακολουθούμε τη ρήση του: «Να αγαπάς την ευθύνη».
Ευχαριστώ την ομάδα του γραφείου, από τον Παντελή μέχρι τους εθελοντές μας, για όλα όσα έχουμε ζήσει μέχρι τώρα και όλα όσα θα κάνουμε. Ευχαριστώ τα παιδιά μας, τα ζιζάνια, για όλες τις υπέροχες στιγμές, που κάνουν κάθε δυσκολία να αξίζει.
Ξεχωριστά, ευχαριστώ την Λητώ Θεοδοσίου, την καρδιά και την ψυχή της Camera Ζizanio, με την οποία μαζί θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε προς την επόμενη μέρα, επιστρέφοντας στο πολλαπλάσιο στα παιδιά και στον τόπο που μας φιλοξενεί όλη την αγάπη που έχουμε εισπράξει. Όλοι εμείς που είμαστε σε αυτόν τον χώρο, πάνω, κάτω και πίσω από τη σκηνή, είναι γιατί αγαπήσαμε τα μαγικά σκοτάδια του κινηματογράφου. Είμαστε πολύ τυχεροί, που σε αυτήν την πορεία της ζωής μας, έχουμε φωτεινούς φάρους αυτούς τους ανθρώπους, να φωτίζουν την καθημερινότητα μας σε ανθρώπινο, εργασιακό και ηθικό επίπεδο».
O Μανώλης Μελισσουργός είναι πτυχιούχος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών με μεταπτυχιακό στην Πολιτιστική Πολιτική, Διοίκηση και Επικοινωνία. Από το 2004 εργάζεται στην διοργάνωση κινηματογραφικών φεστιβάλ, έχοντας συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα φεστιβάλ της χώρας. Από το 2011 συνεργάζεται με το Φεστιβάλ Ολυμπίας ενώ από το 2021 ήταν ο γενικός συντονιστής της Camera Zizanio.
Ο σπόρος που έγινε δέντρο
Λίγο πριν καλέσει στη σκηνή τον διάδοχό του, τον Παντελή Παντελόγλου, ο Δημήτρης Σπύρου, αναφέρθηκε ονομαστικά στους ανθρώπους που συνεισέφεραν από την πρώτη στιγμή στο θεσμό, όπως ο Χρήστος Σοφιανόπουλος, η Κατερίνα Ζαμπέλη, η Μάντη Αργυροπούλου, ο Κώστας Πασχαλίδης και ο Φέλιξ Βανγκιντερχόιζεν. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η αναφορά στη σύζυγό του Κατερίνα, για την πολύχρονη και καθημερινή ανιδιοτελή προσφορά της στο φεστιβάλ και την υπόθεση του ελληνικού παιδικού κινηματογράφου.
Αμέσως μετά ανακοίνωσε το νέο καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Ολυμπίας: τον Παντελή Παντελόγλου, ο οποίος, κλείνοντας τη βραδιά, είπε: «Ήρθα για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Ολυμπίας το 2011, στη 14η διοργάνωση, ως ένας ταπεινός υποτιτλιστής και συνάντησα αυτό που περιέγραψε νωρίτερα ο Δημήτρης Σπύρου: Μια ζωηρή κυψέλη δημιουργικότητας όπου τον πρώτο λόγο δεν είχε η τυπική θεματική, αν θέλετε, της διοργάνωσης, δηλαδή το σινεμά, η εκπαίδευση και η σχέση μεταξύ τους, αλλά κυρίως η ανθρωπιά. Μια ανθρωπιά που εκδηλωνόταν σε όλες τις εκφάνσεις του φεστιβάλ, φυσικά χάρη στους εμπνευστές και διοργανωτές του – πρώτα στον Δημήτρη Σπύρου και βέβαια στον Νίκο Θεοδοσίου, τον Χρήστο Κωνσταντόπουλο και όλη την ομάδα που δούλευε με αυταπάρνηση για το πολύπλοκο έργο του να συμβούν όσα είχαν σχεδιαστεί.
Ήρθα κι έμεινα, χάρη στην εμπιστοσύνη του Δημήτρη απ’ την πρώτη στιγμή, αλλά και την πειθώ του. Κι έρχεται μια στιγμή σαν τη σημερινή, στην οποία συμπυκνώνονται πολλά πράγματα και τα λόγια δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματα».
Όπως υπογράμμισε, «είναι αδύνατο και δεν είναι και ο στόχος μας εγώ να γίνω Δημήτρης στη θέση του Δημήτρη. Όπως είπε και ο ίδιος, είμαστε πια ένα μεγαλύτερο φεστιβάλ μέσα σε ένα διαφορετικό τοπίο. Έχουμε μια διεθνή αναγνώριση, η οποία φαίνεται και στο γεγονός ότι απ’ τον περασμένο Φεβρουάριο έχω αναλάβει τη θέση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παιδικού Κινηματογράφου ECFA για την επόμενη πενταετία, που κι αυτό θεωρώ συλλογική μας επιτυχία.
Αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί, πρέπει να δουλεύουμε συλλογικά. Συλλογικά μέσα στην κοινωνία, συλλογικά μέσα στον ειδικό μας κλάδο και συλλογικά μέσα στη στενότερη ομάδα του φεστιβάλ. Αυτό προσπαθούμε ήδη να κάνουμε κατά τη μακρά περίοδο προετοιμασίας της μετάβασης που εσείς μαθαίνετε απόψε. Οπότε αν και εγώ προσωπικά λαμβάνω έναν τίτλο που φέρει και σημαντικές ευθύνες, είναι σαφές ότι όλη η ομάδα μας μοιράζεται τελικά την ευθύνη να μετασχηματίσουμε τις δημόσιες χρηματοδοτήσεις του φεστιβάλ σε δραστηριότητες μακροπρόθεσμα ωφέλιμες για τα παιδιά του Πύργου και όχι μόνο. Γύρω απ’ αυτή την ομάδα εκατοντάδες άλλες άνθρωποι συμβάλλουν για να τα καταφέρουμε. Αυτό συμβαίνει απ’ το 1997 και δεν πρόκειται να αλλάξει».
«Το 1997 έπεσε ένας σπόρος. Σήμερα έχουμε στα χέρια μας ένα δέντρο. Είμαστε πάντοτε ανοιχτοί σε συζήτηση και προτάσεις, ώστε το φεστιβάλ να βαθύνει κι άλλο τις ρίζες του, να καρποφορεί, να επιδρά πάνω στις κοινωνικές συνθήκες αλλά και στις ασκούμενες πολιτικές. Δημήτρη, ευχαριστώ…».
Ο Παντελής Παντελόγλου σπούδασε κοινωνική ανθρωπολογία στην Αθήνα και έκανε μεταπτυχιακό σε ζητήματα κοινωνικού αποκλεισμού και μειονοτήτων. Έχει εργαστεί στον οπτικοακουστικό τομέα, τον κινηματογράφο και το θέατρο απ’ το 2003 σε διάφορες δημιουργικές και οργανωτικές θέσεις. Από το 2011 έχει εργαστεί στο Φεστιβάλ Ολυμπίας για την επιλογή ταινιών, το έντυπο υλικό, τις διεθνείς σχέσεις και ανταλλαγές και τις μεταφράσεις. Από το 2018 ήταν αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής. Τον Φεβρουάριο του 2022 εκλέχτηκε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παιδικού Κινηματογράφου και από τον Φεβρουάριο του 2023 ανέλαβε τη θέση του προέδρου.
Θυμίζουμε πως στις 9-17 Δεκεμβρίου 2023, η ψηφιακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ online.olympiafestival.gr θα φιλοξενήσει ένα συναρπαστικό πρόγραμμα με ταινίες μικρού μήκους απ’ τα διαγωνιστικά προγράμματα, που απευθύνεται στα παιδιά και τους νέους όλης της χώρας.