Στην αίθουσα τελετών της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, ο πρόεδρος της Σπύρος Καπράλος και τα υπόλοιπα μέλη παρουσιάζουν τους χορηγούς. Εν μέσω κλίματος ευχαριστιών προς τις εταιρείες που βάζουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για να βοηθήσουν τις ελληνικές εθνικές ομάδες και τους αθλητές να αγωνιστούν στην ύψιστη αθλητική διοργάνωση φέτος στο Παρίσι, παρουσιάζονται και οι νέες ενδυμασίες που θα φορέσουν οι ιέρειες στην αφή της Φλόγας που πραγματοποιείται φέτος τον Απρίλιο.
Mέσα από ένα βίντεο που προβάλλεται στους καλεσμένους παρουσιάζεται η έμπνευση της διεθνούς αναγνωρισμένης Μαίρης Κατράντζου για τα νέα ενδύματα που σαφώς δεν κοπιάρουν και επομένως δεν έχουν καμία σχέση με τα παλιά. Ο κόσμος χειροκροτά την έμπνευση ο κίονας -σύμβολο της αρχαιότητας- της Ελλάδας του χθες και του σήμερα καταλήγει σε φόρεμα.
Αρκετές ημέρες μετά, κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο μια φωτογραφία που δείχνει τις στολές φωτογραφημένες πρόχειρα μπροστά από το μπάνερ χορηγών αμέσως μετά τη συνέντευξη που παραχωρεί η διεθνής σχεδιάστρια στην κρατική τηλεόραση. Κάποια τρολ που ξεκινούν από άγνωστους λογαριασμούς στο Τwitter, άκρως προσβλητικά για τον θεσμό, την καταξιωμένη σχεδιάστρια και την ΕΟΕ ανακυκλώνονται και ξαφνικά το όλο θέμα γίνεται βορά στα χέρια γνωστών και κυρίως άγνωστων λογαριασμών. Εν μέσω ταραμοσαλάτας, χταποδιού και άλλων μαλακίων, όλη η Ελλάδα, ακόμη κι αυτή που δεν παρακολουθούσε ποτέ την αφή της Φλόγας, αυτή τη μοναδική ιεροτελεστία, σχολιάζει γιατί η Επιτροπή ανέθεσε στην Κατράντζου τον σχεδιασμό και κάνει κριτική για τα ρούχα.
Δίνοντας βήμα στις αλήθειες
Εκείνο που φαίνεται ότι πυροδότησε εν πρώτοις την κατάσταση ήταν η υπόνοια της ανάθεσης. Η αλήθεια είναι ότι η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή ζήτησε από τη Μαίρη Κατράντζου να αναλάβει τον επανασχεδιασμό των ενδυμασιών για τις Ιέρειες και τους Κούρους. Ανέθεσε το μεγαλεπήβολο project σε εκείνην λόγω της διεθνούς διαδρομής και αναγνώρισής της. Η Μαίρη Κατράντζου θεωρείται από την παγκόσμια fashion κοινότητα μια ιδιοφυΐα της μόδας, γι’ αυτό και δεν χρειάστηκε η ΕΟΕ να προβληματιστεί για την αναζήτηση προσώπου. Η Μαίρη, από την άλλη, ανέλαβε τον σχεδιασμό αφιλοκερδώς σαν μια προσφορά προς την πατρίδα της.
Η βασίλισσα των prints, όπως την αποκαλούν, η σχεδιάστρια που έχει καθιερωθεί ως η γυναίκα που «ζωγραφίζει το ρούχο» δεν θέλησε να πατήσει σε παλιά σχέδια, να τα κοπιάρει δηλαδή, για να προχωρήσει σε δική της δημιουργία. Ανέλαβε να διεκπεραιώσει ένα project που έμοιαζε με ατομική βόμβα. Γιατί; Διότι οι περισσότεροι Ελληνες πιστεύουν πως μόνο ο λιτός αρχαιοελληνικός χιτώνας ταιριάζει στην περίσταση.
Κι όμως… στην πολύχρονη διαδρομή των Ολυμπιακών Αγώνων υπήρχαν διάφορες εμπνεύσεις… Από το 1936 μέχρι σήμερα, συνολικά οκτώ φορές στην Ιστορία, όπως μαρτυρούν διάφορες πηγές, έχουν αλλάξει και επί της ουσίας έχουν δημιουργηθεί εξαρχής τα ενδύματα τόσο της Πρωθιέρειας όσο και των Ιερειών.
Φυσικά για τα πρώτα χρόνια, σε εκείνες τις πρώτες τελετές αφής, δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα στοιχεία. Ξέρουμε όμως ότι οι ενδυμασίες ήταν τόσο λιτές που παρέπεμπαν σε κομπινεζόν, ενώ οι Κούροι ήταν γυμνοί από την μέση και πάνω.
Το 1952 στην τελετή αφής για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι ο ρουχισμός είχε χρώμα μπορντό και ήταν μίνι. Επί πολλά χρόνια τα ενδύματα έφταναν μέχρι το γόνατο των Ιερειών και επίσης επέτρεπαν τον έναν ώμο ελεύθερο.
Το 1980 είχαμε νέα δημιουργία του ενδυματολόγου Αντώνη Φωκά, για να ακολουθήσει στις αρχές του ’90 καινούρια αλλαγή σε σχέδια του Λούη Γεράρδου.
Το 2000 η σχεδιάστρια Λαλούλα Χρυσικοπούλου εμπνεύστηκε τον πρωτότυπο σχεδιασμό του υφάσματος δημιουργώντας τους νέους χιτώνες των Ιερειών.
Η τελευταία αλλαγή επέρχεται το 2016 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο. Η Κύπρια σχεδιάστρια Ελένη Κυριάκου δημιούργησε συνολικά 85 νέες ενδυμασίες με τη χρήση 150 κιλών μάλλινου νήματος merino. Μία από τις καινοτομίες είναι η ύπαρξη τιρκουάζ χρώματος στις εσωτερικές πτυχώσεις, που αναδεικνύεται στη διάρκεια της χορογραφίας.
Κάποιοι είπαν ότι η Μαίρη Κατράντζου αφαίρεσε τις πτυχώσεις από τα ρούχα. Κάτι που δεν ισχύει. Η Κατράντζου απλώς συμπλήρωσε πάνω σε αυτές ένα βαθύ πράσινο χρώμα που παραπέμπει στο χρώμα της ελληνικότατης ελιάς. Κύριο στοιχείο της έμπνευσης, ο κίονας. Η σχεδιάστρια, όταν παρέδωσε τα σχέδιά της στην ΕΟΕ, εξήγησε την έμπνευσή της με το παρακάτω κείμενο: «Για την Τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας, αντλήσαμε έμπνευση από την πλούσια πολιτιστική ιστορία της Ελλάδας. Προσπαθήσαμε να απεικονίσουμε την ιστορική σημασία της τελετής δημιουργώντας ένα διάλογο μεταξύ των 30 ιερειών ή “Καρυατίδων” που εκτελούν μια σειρά από τελετές, με την επίκλησή τους προς τον θεό του φωτός Απόλλωνα να ανάψει την Ολυμπιακή Φλόγα, και της αρχιτεκτονικής του Αρχαίου Ναού της Ηρας που πλαισιώνει την τελετή και το περιβάλλον στο οποίο λαμβάνει χώρα η τελετή.
Καθώς οι Καρυάτιδες είναι γνωστές μέσω της Ιστορίας μας ως σύμβολο ευλάβειας και γυναικείας δύναμης σε μορφή αρχιτεκτονικής υποστήριξης που αντικαθιστά έναν κίονα, σε αυτή την περίπτωση η ίδια η ιδέα ανατρέπεται και τα αρχιτεκτονικά θαύματα που αντιπροσωπεύουν τη διαρκή επίδραση της Ελλάδας γεννιούνται και μεταμορφώνονται μέσα από τις ιερές κινήσεις της τελετής.
Ο στόχος μας ήταν να μεταδώσουμε μια αίσθηση επιβλητικότητας και δύναμης, που αντιπροσωπεύει τους κίονες που παραμένουν ένα σύμβολο της διαρκούς επιρροής του ελληνικού πολιτισμού. Για να το επιτύχουμε αυτό, μελετήσαμε με ακρίβεια τις πτυχές των κιόνων και τις μετατρέψαμε σε πτυχώσεις υφάσματος, ξεπερνώντας τις αυστηρές γραμμές που χαράχθηκαν στο μάρμαρο και μετατρέποντάς τις σε ζωντανά σύμβολα πολιτιστικής σημασίας. Τα κοστούμια αναδεικνύουν την αγαλματώδη φύση και τη δύναμη των ιερειών, μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, δίνοντας ζωή στην αιώνια κληρονομιά της Ελλάδας».
Οι Ελληνες designers, οι ενδυματολόγοι και το επικοινωνιακό ατόπημα
Εκείνοι που πυροδότησαν ακόμη περισσότερο την έκρυθμη κατάσταση ήταν κάποιοι από τους Ελληνες σχεδιαστές, οι οποίοι βρήκαν ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν γιατί δεν παίρνουν οι ίδιοι κάποιες δουλειές, αλλά και οι ενδυματολόγοι επειδή κανείς δεν ζήτησε την άποψή τους.
Οι πιο ψύχραιμοι αξιολόγησαν ότι ήταν λάθος ο τρόπος της παρουσίασης των νέων ενδυμασιών στον κόσμο. Η ανθρώπινη ιστορία αποδεικνύει ότι όταν πρόκειται να γίνει μια τεράστια αλλαγή -πολύ προχωρημένη ως σύλληψη ιδέας- απαιτείται ένα έξυπνο επικοινωνιακό αμπαλάζ. Κατ’ αυτούς, δηλαδή, η Ολυμπιακή Επιτροπή όφειλε να υπερασπιστεί την πρότασή της προχωρώντας σε μια ατμοσφαιρική φωτογράφηση που να αναδεικνύει τα ενδύματα φωτογραφίζοντάς τα, για παράδειγμα, στο Καλλιμάρμαρο ή ακόμη καλύτερα στην Αρχαία Ολυμπία με φροντισμένες και καλοφωτισμένες Ιέρειες και Κούρους. Αντ’ αυτού, είδαμε τα ρούχα φορεμένα από πρόσωπα που μάλλον δεν ταίριαζαν στην περίσταση, πίσω από διαφημιστικά logo. Παρά το γεγονός ότι τόσο η σχεδιάστρια όσο και η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων είναι ανοιχτοί σε κάθε καλοπροαίρετη κριτική, η άποψη γνωστής Αθηναίας ότι «οποιοδήποτε ρούχο να το φωτογραφήσεις έτσι, θα το χαντακώσεις» είναι πέρα για πέρα αληθής.
Οι έντονες αλλαγές επιφέρουν πάντα έντονες αντιδράσεις. Γνώστης της μόδας μού μετέφερε ότι όταν ο Jean-Paul Gaultier παρουσίασε την πρώτη του επίδειξη στο Παρίσι, η Αννα Γουίντουρ και το κοινό τη θεώρησαν απαράδεκτη μια και ήταν σαν να κοροϊδεύει το γυναικείο σώμα. Λίγα χρόνια αργότερα, τον ίδιο λιθοβολισμό δέχτηκε για το ξεκίνημά του και ο υπερταλαντούχος Alexander McQueen. Και οι δύο έγραψαν ιστορία στον χώρο της παγκόσμιας μόδας.
Η Μαίρη Κατράντζου είναι μια σχεδιάστρια που, είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, γράφει ιστορία στη μόδα αποδεικνύοντας ότι μια Ελληνίδα μπορεί να υψώσει το ανάστημά της απέναντι στα brand-κολοσσούς – με μόνο όπλο της το ταλέντο και την αγάπη της για δημιουργία. Εχει διοργανώσει απίστευτες επιδείξεις, έχει κάνει ακόμη και τη σκληροπυρηνική Αννα Γουίντουρ να της υποκλιθεί, έχουν φορέσει ρούχα της από σταρ μέχρι γυναίκες πλανηταρχών. Την επιλέγουν μεγάλα brands για συνεργασία στο εξωτερικό και δεν είναι τυχαίο. Τις ενδυμασίες που σχεδίασε οφείλουμε να τις δούμε και να τις αξιολογήσουμε στον φυσικό τους χώρο.
Τότε που η Πρωθιέρεια θα σηκώνει ψηλά τα χέρια της αποτίοντας τη συγκινητική έκκληση: «Απόλλωνα, θεέ του ήλιου και της ιδέας του φωτός, στείλε τις ακτίνες σου και άναψε την ιερή δάδα…».