Μια αέναη «θεά» στη Μονή Τοπλού

Ο σταρ γεννιέται, δεν γίνεται και δεν έχει ηλικία. Αυτή η διαπίστωση επικράτησε στη σκέψη όλων όσοι είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε, το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, τη συναυλία που έδωσε η Μαρινέλλα, στον υπέροχο προαύλιο χώρο της Ιεράς Μονής του Τοπλού. Εκεί, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Σητεία, σε μια ορεινή περιοχή, η μεγάλη κυρία του ελληνικού τραγουδιού έσπασε τη σιωπή και πλημμύρισε με τη φωνή, τα τραγούδια, τα συναισθήματα που δημιούργησε και το καλλιτεχνικό της εκτόπισμα τον ιερό και ιστορικό αυτό χώρο, αλλά και τις καρδιές των ακροατών της που προσήλθαν μαζικά για να την απολαύσουν. Για όσους δεν την είχαν δει ποτέ ζωντανά ήταν μια αποκάλυψη, αλλά και για εκείνους που την έχουν ξαναδεί στο παρελθόν, όμως, ήταν μια τεράστια έκπληξη.

Πώς να μην εκπλαγεί κανείς όταν βλέπει, από απόσταση αναπνοής, ένα τέτοιο φαινόμενο, μια γυναίκα που διανύει την 9η δεκατετία της ζωής της, μια σπουδαία καλλιτέχνη που έχει διαγράψει μια καριέρα 65 ετών και βάλε, να σαρώνει τη σκηνή, για περισσότερη από μιάμιση ώρα, με απίστευτο κέφι και διάθεση, να ερμηνεύει με μια φωνή ανέγγιχτη σχεδόν από τον χρόνο, να επικοινωνεί ασταμάτητα με τους εξαιρετικούς μουσικούς της αλλά και με τον κόσμο, να ξεσηκώνει και να συγκινεί με την ίδια ευκολία.

Mεταμόρφωση στη σκηνή
Ηταν η ίδια γυναίκα που, λίγη ώρα πριν, κατέφτανε ζαλισμένη από τις πολλές στροφές της διαδρομής στη Μονή Τοπλού, με εμφανή σημάδια κόπωσης: «“Τελειώσαν οι στροφές;” ρωτούσα. “Οχι”, μου έλεγαν, “έχει λίγες ακόμα”. Λέω, “παιδιά, το στομάχι μου πάει κι έρχεται. Μέχρι που να φτάσουμε, μέχρι που να κάνουμε λίγη πρόβα, μέχρι που να τραγουδήσω, δεν με βλέπω καλά”», εξομολογήθηκε πολύ περιγραφικά και με έντονες δόσεις χιούμορ η ίδια στον κόσμο. Κι όμως, μ’ έναν μεταφυσικό τρόπο, τη στιγμή που πάτησε το πόδι της στη σκηνή, μεταμορφώθηκε μεμιάς. Η φιγούρα της, φωτεινή, κατευθύνθηκε προς τη θέση της, με σταθερά και σίγουρα βήματα, τα μάτια της έλαμψαν και από το στόμα της βγήκε η πρώτη, ενδεικτική του χαρακτήρα της λέξη: «Τολμώ»!

Αυτό ήταν εξάλλου, διαχρονικά, η Μαρινέλλα. Μια προικισμένη καλλιτέχνις, με τεράστια φωνή και ανεπανάληπτη σκηνική παρουσία που καθιερώθηκε, δικαίως, ως μία από τις μεγαλύτερες, αν όχι η μεγαλύτερη, σταρ του ελληνικού τραγουδιού.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι της εμπιστεύτηκαν τα τραγούδια τους οι σημαντικότεροι συνθέτες, από τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Μανώλη Χιώτη και τον Ακη Πάνου μέχρι τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίμη Πλέσσα, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Γιάννη Σπανό, τον Κώστα Χατζή και τον Χρήστο Λεοντή, ούτε το γεγονός ότι συνεργάστηκε με τις μεγαλύτερες φωνές που γέννησε αυτός ο τόπος, από τον Στέλιο Καζαντζίδη, τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Μανώλη Αγγελόπουλο και τη Βίκυ Μοσχολιού, μέχρι τον Στράτο Διονυσίου, τον Τόλη Βοσκόπουλο, τον Γιάννη Πάριο, τον Γιώργο Νταλάρα και τόσους ακόμα.

Εχει έναν μοναδικό τρόπο να παρασύρει και να μαγεύει όσους βρίσκονται γύρω της η Μαρινέλλα. Ειδικά όταν βρίσκεται πάνω στη σκηνή. Κι αυτό είναι ένα χάρισμα μοναδικό, που δεν μπορεί να της το στερήσει ούτε ο αδυσώπητος χρόνος, όπως περίτρανα αποδεικνύεται. Γιατί όλα παραμένουν ατόφια: η ένταση και το βάθος της φωνή της, η εξαιρετική άρθρωσή της, το μοναδικό μπρίο της, οι μαγικές κινήσεις των χεριών της που όταν τ’ ανοίγει διάπλατα μοιάζει τεράστια, σχεδόν άπιαστη. Αλλά και ταυτόχρονα επικοινωνιακή και απλή και προσιτή… Και γι’ αυτό η ίδια νιώθει ευτυχής και ευλογημένη.

Κλασικά και τζαζ

Η χαρά της μάλιστα ήταν ακόμη μεγαλύτερη, καθώς, όπως μας εξομολογήθηκε, ήρθε να τραγουδήσει σε αυτή τη μονή με τη μεγάλη ιστορία που τα τελευταία χρόνια φιλοξενεί σπουδαίους Ελληνες και ξένους καλλιτέχνες. Λίγο προτού ξεκινήσει, υποσχέθηκε στον κόσμο που είχε συρρεύσει από ολόκληρη την Κρήτη μια πολύ όμορφη βραδιά. Την υπόσχεση την κράτησε και με το παραπάνω. Μας ξεσήκωσε με τις μεγάλες χορευτικές επιτυχίες της «Και καλύτερα», «Κρίμα το μπόι σου», «Ποιος είναι αυτός ο αψηλός;», «Να παίζει το τρανζίστορ», αλλά και με τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις της σε παλιά κομμάτια που δεν συμπεριλαμβάνονται στη δισκογραφία της, όπως τα «Εσύ είσαι η αιτία που υποφέρω», «Λαός και Κολωνάκι», «Βίρα τις άγκυρες» και «Να το πάρεις το κορίτσι», τα οποία μάλιστα παρουσίασε, με τη βοήθεια των πολύ καλών μουσικών της, σε σύγχρονες τζαζ – σουίνγκ εκδοχές.

Μας συγκίνησε με τις παθιασμένες ερμηνείες της στα ερωτικά της που άφησαν εποχή όπως τα «Με πνίγει ετούτη η σιωπή», «Δώσ’ μου τ’ αθάνατο νερό», «Η αγάπη όλα τα υπομένει», «Εγώ κι εσύ», «Πάλι θα κλάψω», «Ανοιξε πέτρα»…

Μας μάγεψε με την ερμηνεία της στο τραγούδι του Παναγιώτη Τούντα «Η Λιλή η σκανταλιάρα», που της τραγούδαγαν οι γονείς της όταν ήταν μικρή, όπως αποκάλυψε, κάνοντας υπέροχα γυρίσματα με τη φωνή της και επιδιδόμενη σε έναν εντυπωσιακό καρσιλαμά, την ώρα που ο μουσικός της έπαιζε σόλο τουμπελέκι. Μας έκανε να γελάσουμε με τα πειράγματά της στους μουσικούς της ορχήστρας της, «τα παιδιά μου», όπως τους αποκαλεί, αλλά και όταν έκανε μια χιουμοριστική αναφορά στους δύο γάμους της με τον Στέλιο Καζαντζίδη και τον Τόλη Βοσκόπουλο: «Εγώ δυο άνδρες παντρεύτηκα. Τους έστειλα και τους δύο.

Ας είναι καλά εκεί που είναι», είπε γελώντας πονηρά και στρέφοντας το βλέμμα της προς τον ουρανό. «Καμιά φορά λέω να αλλάξω ουρανό μα δεν υπάρχουν δρόμοι», τραγουδά καθώς τα φώτα χαμηλώνουν προμηνύοντας το φινάλε της μοναδικής αυτής βραδιάς. Ολοι τη χειροκροτούν όρθιοι και της φωνάζουν «μπράβο». Και η ίδια δείχνει να το απολαμβάνει και να συγκινείται. Γιατί επιβεβαίωσε για μία ακόμη φορά ότι ο δικός της δρόμος θα είναι ένας και μοναδικός μέχρι το τέλος: αυτός που οδηγεί στη σκηνή!

Επτά αιώνες

Η συναυλία της Μαρινέλλας στη Μονή Τοπλού διοργανώθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης με τη συμβολή του βουλευτή Λασιθίου και αντιπροέδρου της Βουλής Γιάννη Πλακιωτάκη, ο οποίος έδωσε το «παρών». Αυτή ήταν η τρίτη κατά σειρά μουσική εκδήλωση που φιλοξενήθηκε στον συγκεκριμένο χώρο μετά τις συναυλίες του Πλάθιντο Ντομίνγκο και του Σταύρου Ξαρχάκου, πέρυσι και πρόπερσι, με όλες να έχουν ελεύθερη είσοδο.

Η Μονή Τοπλού στέκει αγέρωχη από τον 14ο αιώνα στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια του νησιού, με έντονη επαναστατική και αντιστασιακή δράση, την οποία μαρτυρά η οχυρωματική κατασκευή της. Δέχτηκε σφοδρές επιθέσεις από επίδοξους κατακτητές και λεηλατήθηκε, όπως το 1821, όταν οι Τούρκοι σφαγίασαν τους μοναχούς της και κατέστρεψαν πλήθος κειμηλίων.

Το επιβλητικό καμπαναριό της έχει ύψος 33 μέτρα, ενώ στο καθολικό της υπάρχουν πολύτιμα εκκλησιαστικά και ιστορικά κειμήλια, σπάνιες εικόνες που χρονολογούνται στον 15ο αιώνα κι έπειτα και περίτεχνες τοιχογραφίες. Από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες είναι αυτή αυτή της Ευχής του Μεγάλου Αγιασμού (Μέγας ει Κύριε), που αγιογραφήθηκε το 1770 από τον σημαντικό ζωγράφο Ιωάννη Κορνάρο.

Ψυχή της Μονή Τοπλού τα τελευταία χρόνια είναι ο ηγούμενος αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Σκαρβέλης, ένας ευφυέστατος, εξαιρετικά δημιουργικός, φιλόξενος ιερωμένος, ο οποίος κερδίζει αμέσως τους επισκέπτες και πρωτοστατεί στις δραστηριότητές της που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, παραγωγή εξαιρετικών κρασιών και άλλων προϊόντων.