Τα βιβλία στην εποχή των πλατφορμών συνεχίζουν να διαβάζονται

«Το βιβλίο, ψηφιακό ή έντυπο, θα έχει μέλλον, όσο υπάρχουν αναγνώστες κι ευτυχώς θα έλεγε κανείς αναγνώστες που δεν έχουν διάθεση να γίνουν απλώς «χρήστες» σύμφωνα με τον Στέλιο Παπαθανασόπουλο, καθηγητή στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφει μια ευχάριστη έκπληξη για το κόσμο του βιβλίου καθώς τα άτομα νεότερης ηλικίας μαζί με τις γυναίκες διαβάζουν τα περισσότερα βιβλία στην ΕΕ. Ολόκληρο το άρθρο του Στέλιου Παπαθανασόπουλου* έχει ως εξής:

«Ο Αύγουστος εκτός από τις υπέροχες πανσελήνους είναι κι μήνας των βιβλίων, καθώς οι άνθρωποι είναι περισσότερο χαλαροί, διαθέτουν ελεύθερο χρόνο και στρέφονται στην ανάγνωση κάποιου βιβλίου ακόμη και στις παραλίες. Όπως είχε στο παρελθόν τονίσει ο Oυμπέρτο Eκο, τα «ψηφιακά βιβλία» είναι αμφίβολο αν είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά τυπωμένα βιβλία. Πράγματι είναι δύσκολο να διαβάσει κανείς ένα μυθιστόρημα στον υπολογιστή. Άλλωστε μη λησμονούμε ότι ένας από τους λόγους της χρήσης του τυπωμένου βιβλίου είναι ότι αυτό είναι πάντα διαθέσιμο, μας ακολουθεί πιστά, όπου κι αν πάμε και συχνά αποτελεί σημείο εκκίνησης για κάποια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κλάδος του βιβλίου στην Ευρώπη είναι απίστευτα πλούσιος και ποικιλόμορφος, με περισσότερους από 575.000 τίτλους που εκδίδονται κάθε χρόνο.

Ωστόσο, το βιβλίο, ψηφιακό ή έντυπο, θα έχει μέλλον, όσο υπάρχουν αναγνώστες κι ευτυχώς θα έλεγε κανείς αναγνώστες που δεν έχουν διάθεση να γίνουν απλώς «χρήστες»!

Σύμφωνα με την Eurostat, τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφεται μια ευχάριστη έκπληξη για το κόσμο του βιβλίου καθώς τα άτομα νεότερης ηλικίας μαζί με τις γυναίκες διαβάζουν τα περισσότερα βιβλία στην ΕΕ. Το 2022, σύμφωνα με τις στατιστικές της ΕΕ για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης, το 52,8% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 16 ετών και άνω ανέφερε ότι διάβασε βιβλία τους τελευταίους 12 μήνες. Η πιο νεαρή ομάδα, ηλικίας 16-29 ετών, διάβαζε περισσότερο (60,1%) σε σύγκριση με τα άτομα ηλικίας 30-54 ετών (53,5%), 55-64 ετών (52,6%) και 65 ετών και άνω (47,2%).

Περισσότερες γυναίκες στην ΕΕ διαβάζουν βιβλία (60,5%) από ό,τι άνδρες (44,5%). Το ίδιο μοτίβο παρατηρήθηκε και όταν εξετάστηκε ο αριθμός των βιβλίων που διαβάστηκαν: το 28,8% των γυναικών και το 24,8% των ανδρών διάβασαν λιγότερα από 5 βιβλία, το 14,3% των γυναικών και το 9,8% των ανδρών διάβασαν 5-9 βιβλία, ενώ το 17,4% των γυναικών και το 9,9% των ανδρών διάβασαν 10 ή περισσότερα βιβλία.

Το ποσοστό των ατόμων που διαβάζουν βιβλία είναι υψηλότερο στο Λουξεμβούργο, τη Δανία και την Εσθονία Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το Λουξεμβούργο ανέφερε το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που είχαν διαβάσει βιβλία κατά τους 12 μήνες πριν από την έρευνα (75,2%), ακολουθούμενο από τη Δανία (72,1%) και την Εσθονία (70,7%). Αντίθετα, στη Ρουμανία, μόνο το 29,5% των ατόμων είχε διαβάσει βιβλία τους 12 μήνες πριν από την έρευνα, το 33,1% στην Κύπρο και το 35,4% στην Ιταλία.

Η Ελλάδα βρίσκεται σχετικά σε λίγο καλύτερη θέση από την Ρουμανία και την Κύπρο με 31%. Όμως εάν εξετάσει κανείς αναλυτικά τα στοιχεία, βλέπει ότι το 30,7% δηλώνει ότι έχει διαβάσει λιγότερα από 5 βιβλία το χρόνο, 7,8% ανάμεσα σε 5,ε 9 βιβλία και το 4,5% περισσότερα από 10 βιβλία το χρόνο. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ είναι λιγότερα από 5 βιβλία το χρόνο, 26,8% ανάμεσα σε 5,ε 9 βιβλία και το 12,2% περισσότερα από 13,8 βιβλία το χρόνο.



Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι σαν να εισέρχεται κανείς σε έναν εντελώς νέο κόσμο – έναν κόσμο όπου μπορεί να αφήσει τη φαντασία σου να οργιάσει με όλες τις δυνατότητες που προσφέρει ο γραπτός λόγος. Με τις αλλαγές στην κοινωνική μας ζωή λόγω της πανδημίας COVID-19, κάποιοι περνούν ενδεχομένως περισσότερο χρόνο στο σπίτι – γιατί λοιπόν να μην τον εκμεταλλευτούν στο έπακρο; Όπως λένε και οι εκδότες βιβλίων «διευρύνετε τους ορίζοντές σας και μάθετε κάτι καινούργιο, διαβάζοντας ένα βιβλίο!»



Γεγονός πάντως είναι ότι οι τιμές των βιβλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνονται με βραδύτερο ρυθμό σε σχέση με τις συνολικές τιμές άλλων καταναλωτικών προϊόντων, όπως καταμετράται από το μηνιαίο εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή.

Μεταξύ Ιουνίου 2011 και Ιουνίου 2021, η τιμή των βιβλίων αυξήθηκε κατά 12%, σε σύγκριση με 14% για τις συνολικές τιμές καταναλωτή. Τα στοιχεία για τις τιμές των διαφόρων ειδών βιβλίων είναι διαθέσιμα από το Δεκέμβριο του 2016. Η τιμή των βιβλίων γενικά αυξήθηκε κατά 4% από τον Δεκέμβριο του 2016 έως τον Ιούνιο του 2021, με την τιμή των ηλεκτρονικών βιβλίων (και των υπηρεσιών βιβλιοδεσίας) να αυξάνεται κατά 12%. Η τιμή των βιβλίων μυθοπλασίας αυξήθηκε επίσης κατά σχεδόν 6% κατά την περίοδο αυτή. Αντίθετα, η τιμή των εκπαιδευτικών βιβλίων μειώθηκε κατά σχεδόν 2%.



Το 2020, οι εξαγωγές έντυπων βιβλίων σε χώρες εκτός ΕΕ ανήλθαν σε 1,7 δισ. ευρώ και οι αντίστοιχες εισαγωγές σε σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές βιβλίων σε χώρες εκτός ΕΕ παρέμειναν αρκετά σταθερές χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις. Το 2010 και το 2020 κατέδειξαν το ίδιο επίπεδο τόσο για τις εξαγωγές (1,7 δισ. ευρώ) όσο και για τις εισαγωγές (1,5 δισ. ευρώ). Σε σύγκριση με το 2019, σημειώθηκε μείωση το 2020 κατά 12% για τις εξαγωγές και 6% για τις εισαγωγές.



Οι κυριότερες χώρες της ΕΕ που εξήγαγαν και εισήγαγαν βιβλία το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ήταν η Γερμανία, η οποία εξήγαγε βιβλία αξίας 535 εκατ. ευρώ και εισήγαγε 284 εκατ. ευρώ, η Γαλλία, η οποία εξήγαγε βιβλία αξίας 291 εκατ. ευρώ και εισήγαγε 220 εκατ. ευρώ, και η Ισπανία, η οποία εξήγαγε βιβλία αξίας 183 εκατ. ευρώ και εισήγαγε 147 εκατ. ευρώ. Το 2020, στην ΕΕ πωλήθηκαν αντίτυπα βιβλίων αξίας 4,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε σύγκριση με το 2008, σημειώθηκε μείωση κατά 35% από 7,0 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση με το 2019, υπήρξε επίσης μείωση κατά 15% από 5,4 δισ. ευρώ.



Το 2023, στην ΕΕ, το 13,4% των πολιτών της είχε αγοράσει τυπωμένα βιβλία μέσω διαδικτύου τους προηγούμενους 3 μήνες, εμφανίζοντας μια αύξηση της τάξης του 12,7% σε σχέση με το 2022. Στην ψηφιακή εποχή το βιβλίο δεν προβλέπεται να αντιμετωπίσει σημαντικές πιέσεις. Άλλωστε, το βιβλίο έχει αποδειχτεί ότι είναι ένα ιδανικό προϊόν για το ηλεκτρονικό εμπόριο και στην πράξη οι πωλήσεις διαμέσου του διαδικτύου δεν έχουν ωφελήσει μόνον τους εκδότες, αλλά και στην ίδια την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου τα τελευταία πέντε χρόνια».

* Ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος είναι καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών 

Ειδήσεις σήμερα

Ο Κόκκινος Στρατός στο Βερολίνο: Λεηλασίες, βιασμοί και άλλες ιστορίες…

Νέα απόπειρα δολοφονίας κατά του Τραμπ: Ποιος είναι ο 58χρονος που επιχείρησε να τον πυροβολήσει ενώ έπαιζε γκολφ

Βίντεο: Ενοχλημένη η Σακίρα με θεατές που τραβούσαν βίντεο κάτω από το φόρεμά της, έφυγε από τη σκηνή